Trots toont Henk van Hell zijn nieuwe ligboxenstal. De melkstal (2x10), de drie rijen ligboxen, de brede voergang aan de zijkant, de separeerruimte en de afkalfruimte. “Het klopt allemaal”, zegt hij. Veel daglicht en verse lucht. En minstens zo belangrijk, de koeien lopen los in plaats van dat ze de
wintermaanden vast staan. In deze stal kunnen zijn koeien hun natuurlijke gedrag vertonen. Daar kan hij enorm van genieten.
En het allerbelangrijkste, de productie van de koeien is na ingebruikname van de nieuwe stal met sprongen omhooggegaan, in een jaar tijd van 7.000 naar 8.000 liter per koe. Ook de vet- en eiwitgehaltes zijn gestegen. “Ik zie dat de koeien het beter doen. Ze kunnen in deze stal meer bewegen en zijn gezonder. Dat resulteert in een hogere productie en ook het antibioticagebruik is lager.”
Verouderde grupstal
Van Hell uit het Gelderse Zwartebroek heeft samen met zijn vrouw Pieterina een pachtbedrijf. Hij molk 50 koeien in een grupstal van meer dan 40 jaar oud. De stal was verouderd, de vloeren verzakten, het ijzerwerk was op, groei van de veestapel was uitgesloten.
Er kon geen koe meer bij. “Toen stonden wij voor de keus: stoppen of investeren in een nieuwe stal. Wij zijn melkveehouders in hart en nieren en dus kozen we natuurlijk voor het laatste, van een grupstal naar een ligboxenstal. In oktober 2019 is de aannemer begonnen met de bouw en in maart 2020 is deze in gebruik genomen. We werken nu ruim een jaar in deze stal en hebben er geen moment spijt van gehad.” Hij toont de melkstal, die er nieuw uitziet, maar is overgenomen van een melkveehouder die met zijn bedrijf is gestopt. De melkstal was slechts enkele jaren in gebruik geweest. “Dat scheelde mij de helft van de kosten. In mijn oude stal liep ik met vijf melkstellen achter de koeien langs. Daar was ik elke melkbeurt twee uur mee bezig. Nu ben ik in één uur klaar en kan ik bijvoorbeeld samen met mijn gezin ontbijten. Dat lukte mij in het verleden nooit.”
Meer koeien, minder werkuren
Minder werk is een van de grote voordelen van de nieuwe stal. Hij merkte dat bijvoorbeeld tijdens de warme zomer van 2020. De koeien stonden die hete weken rond het middaguur weer binnen. Dat kostte hem nauwelijks tijd. “In het verleden moest ik elke koe vastzetten en later weer losmaken. Dat moest je met z’n tweeën doen. Nu kan ik 90% van het werk alleen af. Met de nieuwe stal kan ik in dezelfde tijd twee keer zoveel koeien melken.”
Dat laatste gaat niet gebeuren. In zijn oude stal molk hij 50 koeien, zijn nieuwe stal is gebouwd voor 75 koeien. Om zijn veestapel uit te breiden, moet hij fosfaatrechten aankopen. Dat is een kostbare zaak. Inmiddels melkt hij er 55. “Ik wil stapsgewijs groeien naar 75 koeien. Eind van dit jaar zit ik hopelijk op 60 koeien en dan langzaam verder groeien.”
Grondgebonden bedrijf
Recent heeft hij 10 hectare grond erbij kunnen pachten omdat zijn oom, pachter op hetzelfde landgoed, ermee stopte. Meer koeien en meer grond; het past allemaal precies. “Ik kan genoeg ruwvoer produceren voor onze veestapel en volgens de wettelijke normen alle mest kwijt op eigen grond. Kortom we hebben een grondgebonden bedrijf. Dat past bij de huidige maatschappelijke opvattingen. Die kunnen natuurlijk veranderen, want politiek Den Haag is onvoorspelbaar.”
Hij praat liever over zijn nieuwe stal. Bijvoorbeeld over de emissiearme vloer met een rubberen toplaag en kleppen tussen de vloerdelen om de urine snel af te voeren. “Volgens de geleerde heren komt er minder ammoniak vrij. Prima, maar voor de koeien is het rubber belangrijker. Deze vloer is goed voor hun klauwen, de grip is super. Ik heb nog nooit een koe zien uitglijden.”
Vergunningverlening
Ontwerp en vergunningverlening zijn geregeld door Dick Heideman van Agra-Matic. Rundveespecialist Jaap Kieft van De Heus was nauw betrokken bij de vernieuwing van het bedrijf. Van Hell: “Ik ben erg tevreden over de begeleiding. Van de finesses van de regelgeving ben ik niet op de hoogte. De sloop- en bouwvergunning en trouwens ook de NB-vergunning, het was allemaal snel voor elkaar. Het eerste ontwerp vond ik te duur. Door de melktank anders te plaatsen en de technische ruimte iets te verkleinen, konden de kosten behoorlijk omlaag.”
