Een wintertuin en toch een goed stalklimaat

De uitbreiding van de stal met een uitloop heeft gevolgen voor de klimaatregeling. Met de standaard ventilatiesystemen, vaak gebaseerd op onderdruk en gebruik makend van ventilatoren en inlaatventielen, is het bereiken van een optimaal klimaat in deze stallen soms een behoorlijke uitdaging.

Als de uitloopschuiven gesloten zijn is er vaak geen probleem, omdat er dan een onderdruk heerst en de luchtstroming gestuurd kan worden door de inlaatventielen. De problemen ontstaan op het moment dat de uitloopschuiven worden geopend, omdat dan de onderdruk wegvalt. Hierdoor is de controle over de luchtstroom weg en kunnen dieren in de tocht komen te zitten. Dit geldt zowel voor vleeskuikens als voor leghennen, al zijn er natuurlijk wel verschillen.

• Een regelbare ventilator die ervoor zorgt dat de lucht voldoende snelheid heeft en niet op de dieren valt.
• Een regelbare verse luchtklep die de hoeveelheid noodzakelijke buitenlucht regelt. 
• Een regelbare recirculatieopening die de binnenkomende buitenlucht opwarmt.
• Een vaste of regelbare verdeelplaat die samen met de ventilator de snelheid van de uitredende lucht bepaalt.

Om in stallen met een wintertuin de problemen met een traditioneel ventilatiesysteem te beperken, worden klimaatcomputers zo ingesteld dat de inlaatventielen bij gesloten uitloopschuiven gestuurd worden op onderdruk en bij geopende uitloopschuiven op temperatuur. Deze oplossing is echter niet ideaal, omdat er met name tijdens de overgang problemen kunnen ontstaan met koude luchtval op de dieren.

Een goede oplossing om 24 uur per dag een goed klimaat te houden in stallen met uitloop, is een ventilatiesysteem dat gebaseerd is op gelijkdruk. Hierbij wordt dezelfde hoeveelheid lucht in de stal geblazen als er wordt afgezogen. Er is dan geen drukverschil meer tussen binnen en buiten waardoor er geen luchtstroming meer is van buiten naar binnen door de uitloopopeningen. Dit vereist echter wel speciale inblaaskokers die in het dak zijn geplaatst en dat betekent dat ook wind invloed kan hebben op de luchtstroming.

Hoewel een gelijkdruksysteem een mooie oplossing is, is het niet in elke stal toe te passen. Er moeten wel een aantal dingen aanwezig zijn:

• De uitstroomopening van de inblaaskokers dient ver genoeg van de dieren verwijderd te zijn. Dit kan alleen als de hoogte van de stal voldoende is.
  • In vleeskuikenstallen is er normaal gesproken voldoende afstand, omdat de
    dieren op de grond worden gehuisvest.
  • In vermeerderingsstallen met een traditionele beun en legnesten is de afstand vaak iets minder groot.
  • De grootste problemen kunnen zich voordoen in legstallen met een volièresysteem. Dieren die boven op het systeem zitten (tijdens de donkerperiode) mogen niet in de tocht zitten door een luchtstroming uit de inblaaskoker. Het hoogteverschil tussen zitstok en uitblaasopening dient daarom minimaal een meter te zijn.
• Bij voorkeur dient een gedeelte (minimaal 30%) van de afzuigcapaciteit ook in de nok te zijn geplaatst. Dit voorkomt grote temperatuurverschillen in de stal.
• Er moet rekening gehouden worden met de hoogte van de inblaasunit. Het recirculatiedeel dient bovenin de stal te zitten waarbij warme stallucht, die zich boven in de stal bevindt, bij lagere ventilatieposities in de koker wordt gemengd met verse buitenlucht en vervolgens in de stal wordt verdeeld.
• Bij legstallen dient er voldoende ruimte te zijn tussen de zitstokken en het plafond zodat de lucht niet op de dieren wordt gestuurd. De minimale ruimte is een meter.
• Zorg ervoor dat bij bio per compartiment minimaal 1 inblaas- en afzuigkoker geplaatst is.

Een alternatief om de investering te beperken, zeker in bestaande stallen die worden aangepast, is om niet alles maar een gedeelte (30% tot 50%) van de noodzakelijke inlaatcapaciteit via de inblaaskokers te laten lopen. Dit zal dan met name bij lage buitentemperaturen, geregeld worden op basis van gelijkdruk waarbij de lucht binnenkomt door de inblaaskokers.

Zodra het warmer wordt zullen inlaatventielen worden geopend en moeten de inblaaskokers worden uitgeschakeld of bijgesteld worden naar een minimumpositie. Dit om te voorkomen dat lucht gaat botsen en direct op de dieren wordt gestuurd. Er zal dan wel voor 100% aan inlaatcapaciteit door middel van inlaatventielen aanwezig moeten zijn. Tevens is het noodzakelijk dat de klimaatcomputer beide inlaatsystemen en de overgang op een juiste manier kan aansturen.

Voor vleeskuikenstallen met een uitloop waarin een warmtewisselaar is geplaatst, kan een investering voor gelijkdrukventilatie ook lager uitvallen. De warmtewisselaar zorgt namelijk voor een gedeelte van de inblaascapaciteit. Afhankelijk van de capaciteit van de warmtewisselaar kan het aantal inblaaskokers dan beperkt worden.

Het soort ventilatiesysteem is niet het enige waar je rekening mee moet houden wanneer je gaat uitbreiden met een wintertuin. Denk er bijvoorbeeld ook aan om de wintertuin goed te isoleren. Dit voorkomt opwarmen en afkoelen. De bezetting is een andere factor. Bij een lagere bezetting is het bijvoorbeeld noodzakelijk om de minimum en maximum verversing anders in te stellen. Daarnaast zul je een gedeelte van de koeling (30% van de capaciteit) moeten verplaatsen van de stal naar de wintertuin. Kortom: denk goed na over het stalklimaat wanneer je gaat investeren in een wintertuin.

Mocht je vragen hebben dan is ons team van specialisten en klimaatdeskundigen graag bereid met je mee te denken voor een passende oplossing.

• Geen tocht over de uitloopschuiven. Wind kan hier wel invloed op hebben.
• Droger strooisel bij de uitloopschuiven.
• Omdat optimaal gebruik wordt gemaakt van de warme lucht in de nok van de stal kunnen de verwarmingskosten lager uitvallen.

• De Inblaaskokers en het plaatsen hiervan vergt een behoorlijke investering.
• Omdat er verschillende componenten in de inblaaskoker op elkaar afgestemd moeten worden, in combinatie met de afzuiging, dient dit goed te worden ingeregeld en afgesteld.
• Voorkom dat het een overdruksysteem wordt en er geen stof vanuit de stal in de voorruimte komt waar de eierinpakker staat. Door het gebruik van inblaasunits met
  een ventilator zal het energieverbruik hoger zijn dan bij een stal met een traditioneel luchtinlaatsysteem. Het energieverbruik kan worden beperkt
  door het gebruik van frequentieregelaars, of door het toepassen van
  ventilatoren met een EC-technologie (synchrone gelijkstroommotoren). In beide gevallen kan het energieverbruik worden verlaagd tot wel 30%. Hier staat wel weer een hogere investering tegenover.